GemFair: technologie om oud probleem op te lossen

Waarom het GemFair initiatief? Begin jaren 2000, toen het Kimberley-proces op het punt stond zich te voltrekken, zei een NGO-activist dat het beste antwoord op het naoorlogse diamantprobleem in Sierra Leone zou kunnen zijn dat De Beers ter plaatse commerciële kantoren heropent. Hij vreesde echter dat dit nooit zou gebeuren, omdat de mijnwerker bang was voor de gevolgen op het gebied van haar public relations.

Maar vandaag keert De Beers terug naar Sierra Leone, na het sluiten van zijn ‘bush’-inkoopkantoren. Dit maakt deel uit van een nieuw proefproject dat de naam GemFair draagt. Het project zet digitale technologie in om een van de moeilijkste en meest diepgewortelde uitdagingen in de internationale diamanthandel aan te pakken: de ambachtelijke mijnsector.

Volgens het Diamonds and Development Initiative (DDII) in Ontario, Canada, wordt tot 20% van de kwaliteitsdiamanten over de hele wereld verkregen door ambachtelijke mijnwerkers, die vaak voor een karig salaris werken, onder zeer precaire omstandigheden.

“Hun taak is moeilijk, vies en gevaarlijk“, zegt het DDII. “Het grind moet worden gewassen om de stenen te vinden, de gravers brengen een groot deel van de dag door in stilstaand water. De gezondheidsproblemen zijn talloos en mijnsites zijn incubators voor ziekten. Minderjarigen krijgen vaak te maken met uitbuiting, schendingen van de mensenrechten en een leven van extreme armoede.”

De diamantbranche beschouwt dat de ambachtelijke mijnbouwsector een groot risico met zich meebrengt op het gebied van reputatie. Het is bekend dat de diamantvelden van Sierra Leone een vruchtbare bodem zijn geworden voor conflictdiamanten.

Op het vlak van de public relations kan de branche zich gemakkelijk afkeren van ambachtelijke diamanten, net zoals ze dit doet bij de conflictdiamanten. Maar activisten zeggen dat dit het probleem alleen maar erger zou maken. Bijna 1,5 miljoen mensen, die in de armste landen van de wereld wonen, verdienen hun brood als diamantrooiers.

Aangezien de meeste merken de tracking van herkomst van hun diamanten ernstig nemen, zo ook het Forevermark van De Beers, zijn sommigen bezorgd dat ambachtelijke diamanten uit de industrie worden geperst ten gunste van stenen van de grote mijnbouwbedrijven.

In de loop der jaren zijn er verschillende commerciële ideeën – meestal weinig succesvol – naar voren geschoven in verband met de ambachtelijke sector, waaronder het idee van Martin Rapaport om fair trade-diamanten te produceren. Deze concepten zijn voornamelijk gebaseerd op het idee dat als je mijnwerkers hogere prijzen voor ethisch geproduceerde diamanten aanbiedt, ze niet alleen profiteren van hogere winsten, maar ook gemotiveerd zijn om de arbeidsomstandigheden te verbeteren.

GemFair past dit model toe, maar met een high-tech focus

Om in aanmerking te komen voor het programma, moeten mijnen aan bepaalde normen voldoen. Momenteel hebben 13 sites in Sierra Leone er toegang toe. Het doel is om er nog drie mee te nemen in het GemFair initiatief.

“Sites moeten voldoen aan een zeker aantal criteria: geen kinderarbeid, geen gedwongen arbeid, geen geweld“, zegt Feriel Zerouki, senior vicepresident van De Beers voor internationale betrekkingen en ethische initiatieven. “We hebben ook milieueisen. DDII zal met hen werken aan continue verbetering.”

Sites die aan deze criteria voldoen, ontvangen een speciale tablet met een GemFair applicatie. De app is een “digitale gereedschapskist” die mijnwerkers – van wie sommigen hun hele leven lang gegraven hebben naar diamanten – een snelcursus over de complexe kunst van het prijzen van stenen biedt.

“Een van de zaken die mijnwerkers echt zouden waarderen, is een beter begrip van hun product“, zegt Feriel Zerouki. “Ze voelen dat ze worden uitgebuit door het huidige systeem. Maar ze zijn niet getraind noch goed geïnformeerd op het vlak van diamantwaardering.”

Het idee is niet alleen om de normen op het gebied van diamantontginning te verhogen, maar ook om ervoor te zorgen dat stenen die aan deze normen voldoen hun rechtmatige plaats in de diamanthandel krijgen.

“We willen de regels van het spel uniform maken en de ambachtelijke productie integreren in de legitieme supply chain,” zegt Feriel Zerouki. “Voorlopig zien we dat er grote obstakels zijn die de productie van ambachtelijke mijnen belet de markt te betreden. De feedback en opmerkingen die we van mijnwerkers hebben ontvangen, geven aan dat het voor hen extreem moeilijk is om toegang te krijgen tot internationale markten.”

Feriel Zerouki zegt dat De Beers een koper voor de stenen zou kunnen zijn, die het bedrijf aansluitend zou verkopen via haar online veilingplatform.

“De mijnwerkers zullen niet gedwongen worden om ons hun productie te verkopen“, legt Feriel Zerouki uit, “maar we zullen de voorstellen met aandacht bestuderen.”

De GemFair productie kan ook afzonderlijk worden verkocht of in een merk worden geïntegreerd, maar “we beschikken voorlopig nog niet over genoeg informatie“, zegt Feriel Zerouki. “We moeten nagaan of de productie goed genoeg is om via een eigen merknaam te vermarkten.”

Natuurlijk zal dit project niet geheel probleemloos verlopen. Het is al lang bekend dat het traceren van diamanten moeilijk is, maar het is bijzonder moeilijk in de ambachtelijke mijnsector, die zeer informeel is en erg vrij verloopt.

De Beers zegt dat het veel werk heeft verzet om ervoor te zorgen dat alleen gekwalificeerde diamanten in het programma terecht komen, dankzij GPS, labelingprotocollen en misschien ook het nieuwe Blockchain-platform.

“We staan voor veel uitdagingen, op het gebied van logistiek en het in de markt zetten van het product,” geeft Feriel Zerouki toe. “We moeten deze problemen echt aanpakken … [In het verleden] was het moeilijk om een commerciële prikkel te vinden om de industrienormen te verhogen. Om dit goed te laten draaien, moet het systeem ethisch maar ook commercieel duurzaam zijn.”

Maar als De Beers de aanpak in Sierra Leone helemaal op punt heeft, kan GemFair niet alleen worden uitgebreid naar andere landen, maar ook naar andere mineralen.

“Als we kunnen helpen de ambachtelijke mijnontginning te formaliseren, zullen we echt een positief verschil maken in de levens van 1,5 miljoen mensen“, zegt Feriel Zerouki. “Dat motiveert ons om, ondanks alle moeilijkheden, door te zetten met GemFair.”