Humanitaire crisis en ernstige schendingen van vrouwenrechten door de Taliban bedreigen miljoenen
Sinds de Taliban op 15 augustus 2021 de macht overnamen in Afghanistan, hebben ze hun al strenge beperkingen op de rechten van vrouwen en meisjes en op de media nog verder aangescherpt, zegt Human Rights Watch.
Voor wie niet goed bekend is met de Taliban: ze vertegenwoordigen een radicale vorm van politieke islam die veel conservatiever is dan wat de meeste moslims wereldwijd praktiseren. Denk aan de Amish in de VS of ultraorthodoxe groepen in Israël, maar dan met een veel strengere en vaak gewelddadige handhaving.
In de afgelopen twee jaar hebben de Taliban vrouwen en meisjes hun recht op onderwijs, werk, beweging en vergadering ontzegd. Stel je voor dat je zus of vriendin wordt verteld dat ze niet meer naar school mag of buitenshuis mag werken. De media hebben te maken gekregen met uitgebreide censuur, en journalisten en critici worden steeds vaker vastgehouden.
Afghanistan is nu een van de ergste humanitaire rampen ter wereld. Meer dan 28 miljoen mensen, oftewel twee derde van de bevolking, hebben dringend humanitaire hulp nodig. Vier miljoen mensen zijn ernstig ondervoed, waaronder 3,2 miljoen kinderen onder de 5 jaar.
Fereshta Abbasi van Human Rights Watch zegt: “Mensen in Afghanistan leven een humanitaire en mensenrechten-nachtmerrie onder het bewind van de Taliban.” Net zoals sommige ultraconservatieve groepen elders bepaalde rechten van vrouwen willen beperken, gaan de Taliban nog een stap verder en ontnemen ze vrouwen bijna alle rechten.
Op 24 december 2022 kondigden de Taliban een verbod aan op het werken van vrouwen met alle lokale en internationale niet-gouvernementele organisaties, inclusief de VN, met uitzonderingen voor gezondheid, voeding en onderwijs. Dit heeft de levensonderhoud van vrouwen ernstig geschaad. Vrouwen en meisjes worden de toegang tot voortgezet en hoger onderwijs ontzegd.
Abbasi voegt toe: “Het beleid van de Taliban toont een totaal gebrek aan respect voor de basisrechten van vrouwen.” Net zoals sommige groepen in andere landen pleiten voor beperkingen op het gebied van reproductieve rechten of kledingvoorschriften, gaan de Taliban veel verder en beperken ze bijna elk aspect van het leven van een vrouw.
Donorlanden moeten manieren vinden om de aanhoudende humanitaire crisis te verzachten zonder het repressieve beleid van de Taliban tegen vrouwen te versterken. De Taliban hebben ook de lokale media streng beperkt, waardoor het voor Afghanen moeilijk is om toegang te krijgen tot informatie.
De veiligheidstroepen van de Taliban hebben willekeurige detenties, martelingen en standrechtelijke executies uitgevoerd. Sinds de machtsovername door de Taliban heeft de Islamitische Staat van Khorasan, de Afghaanse tak van ISIS, veel aanslagen gepleegd, vooral gericht tegen de etnische Hazara Shia.
Duizenden Afghanen die het land zijn ontvlucht, bevinden zich in een moeilijke situatie in derde landen zoals Pakistan, de Verenigde Arabische Emiraten, Iran en Turkije. Abbasi besluit: “De reactie van de Taliban op de overweldigende humanitaire crisis in Afghanistan is het verder onderdrukken van vrouwenrechten en elke vorm van tegenspraak.”
De Taliban en hun interpretatie van de Islam
De Taliban, oorspronkelijk opgericht in de vroege jaren ’90 in Afghanistan, staat bekend om hun ultraconservatieve interpretatie van de islam, die vaak wordt aangeduid als een fundamentalistische of radicale vorm. Hun naam, “Taliban“, betekent letterlijk “studenten” in het Pasjtoe, en ze zijn ontstaan uit madrasas (religieuze scholen) in Pakistan.
De interpretatie van de islam door de Taliban is sterk geworteld in de Pashtunwali-cultuur, een traditionele levenswijze van de Pashtun-bevolking, gecombineerd met hun eigen strikte interpretatie van de sharia (islamitische wet).
Dit heeft geleid tot strenge regels en voorschriften, vooral met betrekking tot vrouwenrechten, zoals het verbod voor vrouwen om buitenshuis te werken of naar school te gaan, en de verplichting om de burqa te dragen. Daarnaast hebben ze ook harde straffen opgelegd voor wat zij beschouwen als ‘on-islamitische‘ activiteiten, zoals muziek luisteren of vliegeren.
Het is cruciaal om te begrijpen dat de interpretatie van de islam door de Taliban sterk verschilt van die van de meeste moslims wereldwijd, inclusief die in West-Europa. Moslims in West-Europa, zoals in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland, hebben een veel gematigdere en diverse benadering van de islam. Velen van hen volgen een interpretatie die is aangepast aan de moderne wereld en die de nadruk legt op vrede, tolerantie en co-existentie. Ze zien de islam als een persoonlijk geloof dat hen leidt in hun dagelijks leven, maar dat ook ruimte laat voor individuele vrijheid en interpretatie.
In West-Europa is er ook een sterke nadruk op interreligieuze dialoog en samenwerking, en veel moslims zijn actief betrokken bij hun gemeenschappen, zowel op religieus als op sociaal vlak. De rigide en restrictieve interpretatie van de Taliban staat in schril contrast met de levendige en diverse islamitische gemeenschappen in West-Europa.
